TRUNG A-HM, Quyển 2. Việt dịch & ch TUỆ SỸ
Trung A-hm, bản Hn dịch của C-đm Tăng-gi-đề-b 僧伽提婆, (Gautama Saṅghadeva) hiện hnh được ni l Thnh điển của Hữu bộ (Sarvāstivāda). Do bởi Tăng-gi-đề-b vốn xuất thn từ Kaśmira (Kế-tn/ Ca-thấp-di-la); đy l thủ phủ, v cũng được xem l hệ chnh thống, của Nhất thiết hữu bộ, do đ c thể khẳng định Trung A-hm Hn dịch bởi Tăng-gi-đề-b cũng thuộc Hữu bộ. Điều ny được phần lớn cc nh nghin cứu hiện đại thừa nhận.
Luật của cc bộ phi, như Ngũ phần, Tăng-kỳ, Tứ phần, Thiện kiến, đều c quan điểm như nhau, theo đ, ngay trong đại hội kết tập lần thứ nhất tại thnh Vương X cc bộ loại Thnh điển nguyn thủy đ được định hnh, trong đ, cc kinh c lượng trung bnh, khng di khng ngắn được tập họp chung thnh một bộ loại gọi l Trung. Định nghĩa ny khng tuyệt đối chnh xc, xt theo hnh thức cc kinh thuộc Trung A-hm bản Hn dịch hiện tại. Trong số cc kinh được gọi l Trung, tương đương với cc kinh được tm thấy trong Majjhima-Nikāya, cũng c một số cc kinh được tm thấy tương đương trong Trường A-hm, Tạp A-hm, Tăng nhất, hoặc trong cc bộ Dīgha-Nikāya, Samyutta-Nikāya, Khuddaka-Nikāya. V vậy, luật Tt-b-đa t-ni T-b-sa của Hữu bộ nu một định nghĩa khc: "Những nghĩa l su xa được ni cho hng chng sinh lợi căn, tập hợp thnh Trung A-hm." Do bởi nguyn bản Phạn hay Sanskrit đ thất lạc, cũng khng c bản dịch Tạng ngữ hon chỉnh tương đương, ngoại trừ một số Kinh đơn hnh bản được tm thấy trong luật Căn bản thuyết nhất thiết Hữu bộ (Mūlasarvāstivāda-vinaya) bản dịch Tạng ngữ. Ton văn bản được xem l đầy đủ hiện chỉ tồn tại trong bản dịch Hn.
Hiện nay cũng chưa c khảo cứu no khả dĩ xc định hnh thức tập thnh nguyn thủy của Kinh ny.
Trong thời kỳ đầu, cc kinh thuộc Trung A-hm được dịch Hn sớm nhất c thể ni do bởi An Thế Cao 安世高, nay vẫn c thể đọc được trong Đại chnh tạng. Đy chỉ l bảy trong số 222 kinh hiện được biết.
Nhn chung, khởi đầu từ An Thế Cao, trong khoảng nin hiệu Kiến Ha 2 đời Hậu Hn (tl. 148), cho đến Php Hiền 法賢, nin hiệu Hm Ninh 4 đời Tống (tl. 1001), c tất cả 70 kinh đơn hnh bản thuộc Trung A-hm. (...)
Ghi ch
1. Bộ Trung A-hm gồm c 4 quyển (q.1-4) do Tuệ Sỹ dịch Việt v ch thch; cộng 1 sch Tổng Lục do Tuệ Sỹ bin soạn.
2. Ton bộ sch do Hội Ấn Hnh Đại Tạng Kinh Việt Nam thực hiện đều được ấn hnh phi lợi nhuận. Với tm nguyện cng dường Php th, Hội Ấn Hnh ĐTKVN lần lượt in cc Kinh Luật Luận trn giấy tốt v ba dy tại cc nh in chuyn dụng để cng dường thập phương. Ngoi ra, nếu qu vị muốn thỉnh Kinh sch theo nhu cầu c nhn m khng bị gin đoạn, hay trường hợp Kinh sch in đ phn phối hết, xin ty chọn cch đặt in sch "print on demand" nơi đy v tự nguyện trả cc chi ph. Gi nim yết ở đy l cc chi ph tối thiểu do cc hệ thống pht hnh quốc tế quy định, chng ti hon ton khng thu bất kỳ lợi nhuận no trong Phật sự ny.