61 Articles

JY VOEL dit aankom: daardie oorweldigende warmgloed wat jou laat voel of jy van elke laag klere aan jou lyf ontslae wil raak. Dit gebeur dikwels snags en hou jou uit die slaap, of soms bedags sommer so in die middel van ’n gesprek. Om nie eens te praat van die ekstra kilo’s, die stres wat onverwags opwel en al die ander lastige dinge wat skielik hier in die middeljare kom pla nie. Die menopouse is sowaar nie aldag maklik nie. Maar alle vroue beleef dié oorgangsfase, en jy is nie alleen nie. Al praat ons nie altyd openlik met mekaar daaroor nie, is die uitdagings van die middeljare nie iets waaroor ’n mens verleë hoef te voel nie. Dis immers ’n natuurlike oorgang en ’n lewensfase wat ons as…

8 min.

GLIP DEUR DIE GLOEDE met dankbaarheid

SY SAL nooit die eerste keer vergeet toe ’n warmgloed op die stel van die kykNETsepie Binnelanders oor haar gespoel het nie. Daar moes dadelik halt geroep word en terwyl haar hare en grimering verfris is, het sy iemand op die vloer uitbundig hoor lag. “Jy staan daar en dink: Ag, Here, kan ek net dood neerslaan,” is hoe die aktrise Hannelie Warren die ervaring onthou. Hannelie (56), wat onder die jong klomp van die Binnelanders-kliniek as hul geliefde tannie Ilse Ferreira bekendstaan, sê sy het daardie dag baie skaam gekry. Vandag slaan daar steeds so nou en dan ’n warmgloed toe terwyl sy op stel is, maar deesdae hanteer sy dit baie beter. “Ek dink die ergste is wanneer dit in die openbaar gebeur en mense daarop reageer,” sê…

1 min.

‘HOE EK DIÉ fase AANGEPAK HET’

• Onthou om dankbaar te wees. • Pas jou gesondheid beter op. • Hou altyd ’n waaiertjie of koue waslap byderhand vir wanneer die warmgloede toeslaan. • As jy van nature maklik warm kry, moet jy klere dra wat jy maklik in lae kan uittrek. • Kies ’n haarstyl wat sweet kan hanteer sodat jou hare nie later deurmekaarkrul of in toutjies hang nie. • Jou vel word droër, dus moet jy dit beter versorg. • Loop lig vir skerp speserye! Ek was mal oor dié soort kos, maar het opgehou om dit te eet en dadelik die verskil gevoel. • Moenie ’n warm drankie op ’n warm dag drink nie; geniet liewer ’n koeldrank. • Moenie skaam wees om hulp te vra nie: Dis oukei om nie alles te…

5 min.

101 MENOPOUSE

Moet jy dokter toe gaan? Moet jy pille drink? Hoe gemaak as jy depressief voel? Ons beantwoord jou vrae in dié blitskursus oor die menopouse VROUE weet maar alte goed hoeveel verandering daar in die lewe is: van dogtertjiedae af wanneer jou liggaam begin verander, jy jou eerste maandstonde kry, swangerskap en geboorte ervaar en dan natuurlik wanneer die menopouse toeslaan. Menopouse is soos al die vorige fases onvermydelik vir elke lid van die skoner geslag. En al laat die blote gedagte jou in koue sweet uitbars, is die werklikheid dat jy die uitdagings en veranderinge van dié fase ook sal oorkom. Vroue is immers bekend vir hul sterk wil, aanpasbaarheid en krag wanneer die lewe sy uitdagings bring. Kennis is mag – en dit geld ook dié nuwe hoofstuk…

1 min.

Wat jy alles kan verwag

Waarvoor kan jy op die uitkyk wees wanneer die menopouse toeslaan? Daar is geen vaste klassifikasie van watter simptome jy wanneer kan verwag nie, sê dr. Tobie de Villiers van Kaapstad. Simptome word wel verdeel in vaso-motoriese simptome (dié term dui op bloedvaatjies wat afwisselend wyer en nouer word) soos warmgloede en nagsweet vroeg in die menopouse; medium-termyn-simptome wat die blaas aantas en seksuele aktiwiteite raak; en langtermyn-simptome soos kardiovaskulêre probleme, osteoporose en demensie. Nuwe navorsing wys dat vaso-motoriese simptome by tot 50 persent van vroue voorkom. By ’n beduidende persentasie hou dit vir die res van hul lewe aan. Algemene simptome van die menopouse • Warmgloede en nagsweet • Prikkelbaarheid en buierigheid • Slaaploosheid • Bros naels, dunner hare en haarverlies • Depressie • Vaginale droogheid • Vergeetagtigheid •…

1 min.

MENOPOUSE EN DEPRESSIE

DIE jare net voor en in die menopouse is vir baie vroue ’n tyd van fisieke en fisiologiese veranderinge, sê dr. Nicole Jaff van Wits se gesondheids-fakulteit. Dis in elk geval ’n taamlik stresvolle tyd: Jy sien jou ouers verouder, jou kinders verlaat die huis, jy moet die finansiële uitdagings van naderende aftrede hanteer, en jy kan ook sukkel met selfbeeldprobleme en wrywing in jou verhouding met jou lewensmaat. “As jy aan die begin van jou menopouse terneergedruk voel, moet jy met jou dokter daaroor gesels – veral as jy in die verlede al aan depressie gely het, premenstruele stres gehad het of nageboortelike depressie gekry het,” sê Nicole. Dis belangrik om te weet die simptome wat al in die perimenopouse kan begin (die tyd net voor menopouse) kan met…

2 min.

Fa sesvan DIE MENOPOUSE

Die STRAW+10 (Stages of Reproductive Aging Workshop)-klassifikasie word gebruik om die verskillende fases van die voortplantingstelsel te beskryf. “STRAWdefinieer menopouseas die laaste menstruasie. Dit kan net terugskouend bepaal word nadat 12 maande verby is,” verduidelik die Kaapse menopouse-spesialis dr. Tobie de Villiers. “Die perimenopouse (ook bekend as die klimakterium of oorgangstydperk) strek vanaf die tyd dat menstruasie onreëlmatig word tot 12 maande ná die laaste maandstonde. “Postmenopouse sluit die hele tydperk in vanaf die laaste maandstonde tot die dood; dit oorvleuel daarom met die laaste 12 maande van die perimenopouse.” Dit is wat jy in elk van dié fases kan verwag: PRE-EN PERIMENOPOUSE Jou hormoonvlak daal stelselmatig. Dit beteken dat jou liggaam veral minder estrogeen vervaardig en ook minder eierselle. Dit begin gewoonlik in jou 40’s, maar kan al so…

12 min.

GRILLE, GEITE & feite

DIS ’n woord wat jy ken, maar waaroor jy eers regtig begin wonder wanneer dit jou tref: die menopouse. Dalk begin jy die simptome ervaar voor jy oor die oorsake en implikasies daarvan begin nadink. Warmgloede, ’n ronder middellyf, ’n rits nuwe kilo’s wat jy net nie kan afskud nie, hare wat ál yler raak, ’n geheue wat jou skielik in die steek laat – klink dit bekend? Dis onvermydelik en dis alles natuurlike simptome van die menopouse. Hoekom sukkel ons met soveel lastige simptome, en wat kan ons daaraan doen? Ons het by kenners aangeklop. WAT GEBEUR IN JOU LIGGAAM MET DIE menopouse? • Wanneer jy in jou tienerjare puberteit en jou vrugbare jare betree, begin jou eierstokke die belangrikste vroulike hormone – estrogeen en progesteroon – in maandelikse siklusse…

1 min.

Haarverlies OF HARIGHEID

Sommige vroue in hul menopouse sukkel met haarverlies, terwyl ander klein haartjies op hul gesig ontdek. Die hormoon estrogeen laat jou hare in hul groeifase gedy, skryf die Britse gesondheidskr ywer en TV-aanbieder Liz Earle in haar boek The Good Menopause Guide. Hoe langer dié fase duur, hoe weliger kan jou hare groei. Maar as jou estrogeen tydens menopouse minder word, word jou hare se groeifase korter en val dit uit voor dit lank kan word. Intussen kan gesigshare op die onderste helfte van die gesig en nek soos ligte of donker donsies begin lyk. Harde haartjies kan hul opwagting oënskynlik oornag aan die ken of bolip maak. Volgens Peter is dit nie seker waarom vroue se haargroei verander nie, maar die verhouding tussen testosteroon en estrogeen kan ’n rol…

2 min.

DIE WAARHEID oor hormoonterapie

‘Estrogeen verrig meer as 400 funksies in ons lyf – en nou’s dit weg!’ DIS die grootste gesprekspunt wanneer die menopouse aanbreek, en een van die belangrikste dinge waaroor jy moet besluit: menopousale hormoonterapie (MHT) Kenners is dikwels verdeeld oor MHT – of hormoonvervan-gingsterapie (HVT), soos dié behandeling tot onlangs bekendgestaan het. Dis daarom baie belangrik dat jy met jou dokter gesels voor jy besluit of MHT vir jou ’n uitweg bied. Voorstanders van MHT meen dit bied die antwoord vir die meeste van die simptome wat met die menopouse gepaardgaan en dat dit baie voordele vir jou gesondheid inhou wanneer dié lewensfase aanbreek – en ook daarna. Dit kan verligting bring vir die ongemak en uitdagings wat jy in die menopouse ervaar, sê dr. Grant Fourie, ’n kenner van…

2 min.

WAT IS vervangingsterapie?

Menopousale hormoonterapie (MHT) is die mediese proses waarin ’n vrou se liggaam van buite voorsien word van die hormone wat ál minder deur haar liggaam vervaardig word. Dit beteken die hormone estrogeen en progesteroon word dan deur mediese behandeling toegedien, verduidelik Alain. Die term menopousale hormoonterapie (MHT) word deesdae dikwels pleks van hormoon-vervangingsterapie gebruik omdat dit die behandeling meer akkuraat beskryf, sê dr. Philip Zinn, ’n ginekoloog van Kaapstad wat verbonde is aan die Suid-Afrikaanse Menopousevereniging (SAMV). Dié benaming verduidelik beter wat die behandeling behels: die gebruik van medikasie om die simptome te verlig wat ontstaan wanneer ons hormoonvlakke in die menopouse verander. Die hormone wat in MHT toegedien kan word, is: • Estrogeen Die petieterige vrystelling van estrogeen (of die algehele afwesigheid daarvan) deur die eierstokke is die grootste…

3 min.

DIE VOORDELE & RISIKO’S VAN HORMOONBEHANDELING

DIE VOORDELE • MHT kan help om die veroudering van die beendere, are en brein te vertraag, sê Alain. Dis omdat dit help sorg dat jy steeds genoeg estrogeen in jou lyf het. Dit laat jou beendigtheid stadiger afneem en help dus om beenbreuke te keer. Dit kan ook help om die hartvate gesond te hou en jou verstandelike vermoë in stand te hou. As jy binne die eerste 10 jaar van jou menopouse MHT vyf jaar lank gebruik, is jou risiko vir osteoporose, hartsiektes en beroerte laer, sê Philip. Dit help slytasie keer van die bloedvate, beendere en die senustelsel weens ’n estrogeentekort, verduidelik hy. • MHT vertraag ook veroudering van die vel, sê dr. Peter Roos, ’n voormalige president van die SA Menopousevereniging. Dit kan kosmetiese voordele hê…

1 min.

Ho ekom IS VROUE SOMS LUGTIG VIR MHT?

Sommige besware teen hormoonbehandeling spruit uit verkeerde of verouderde inligting, sê Philip. “Dis belangrik om ’n dokter te raadpleeg wat ingelig is oor die nuutste ontwikkelings en riglyne van verantwoordbare liggame. “Die SA Menopousevereniging is so ’n liggaam en werk wyd saam met plaaslike en internasionale kenners.” Peter meen baie van die vrese spruit uit ’n 2002studie deur die Wêreldgesondheidsinisiatief. “Die uitslag van die studie is aan die media gegee voor dit deur die mediese beroep hersien is. “Intussen is die studie beduidend hersien en is bevind die 'slegte nuus' wat dit oor MHT aangekondig het, geld hoofsaaklik vir vroue ouer as 60 wat met hormoonbehandeling begin sonder dat dit werklik nodig is.” Volgens Peter is daar ook talle bloggers wat verkeerde inligting versprei. Hy sê dis in die haak…

2 min.

DIE VERSKILLENDE SOORTE BEHANDELING

KONVENSIONELE HORMOONBEHANDELING Dis die hormoonbehandeling wat tradisioneel deur dokters en ginekoloë voorgeskryf word en met ’n geregistreerde handelsnaam verkoop word. Dit is tipies ’n hormoon of kombinasie van hormone wat in ’n vasgestelde hoeveelheid en formaat voorkom en geneem word, sê dr. Grant Fourie. Dié hormone kom oorspronklik van plante of diere, maar word dan in ’n laboratorium gemanipuleer om dit bykomende eienskappe te gee wat dit onder meer vinnig oplosbaar maak, verduidelik die apteker Tertius Uebel van ’n spesialiteitsapteek in Kaapstad. As gevolg van dié manipulasie lyk die molekulêre struktuur daarvan anders as die hormoon wat deur die liggaam vervaardig word. “Dié proses maak die hormone meer gebruiksvriendelik,” verduidelik Tertius. Die produkte kom voor in die vorm van pille, rome, plakkers, jels, vaginale setpille of pilletjies wat onder die…

3 min.

KIES SO: BIO-IDENTIES VS. KONVENSIONEEL

PROF. Alan Alperstein, ’n ginekoloog van Kaapstad en oudpresident van die SAMV, is versigtig vir bio-identiese hormoonbehandeling wat nie by Sahpra geregistreer is nie. “Jy kan nooit heeltemal seker wees hoe suiwer die produkte is nie,” meen hy. “Daar is ook geen bewys dat hierdie produkte meer doeltreffend as geregistreerde hormoonprodukte is nie.” Hy meen dié middels kan ook ’n plasebo-uitwerking hê en verkies dus konvensionele behandeling. Ook Philip is nie ’n voorstander van bio-identiese behandeling nie omdat die vervaardiging daarvan nie gereguleer word nie en die middels nie geregistreer is nie. Hy meen dit hou ’n groter risiko in “omdat daar gebrekkige sekerheid oor die samestelling en uitwerking daarvan is”. Hy verkies konvensionele behandeling wat aan ’n geskiedenis van navorsing en regulering deur internasionaal erkende liggame onderwerp is. “Dis…

5 min.

SIT TERUG DIE estrogeen

ESTROGEEN is nie net ’n enkele hormoon nie – dis ’n hele klas hormone. Een daarvan is estradiol, ’n hormoon wat verantwoordelik is vir ons vroulike eienskappe, seksuele funksionering en beengesondheid. Ander estro-geen-hormone – estriol en estetrol – word hoofsaaklik vervaardig wanneer ons swanger is. Dan is daar estroon, die hoof-estrogeen en die een wat ná die menopouse oorbly. Estrogeen reguleer ons kosinname, versterk die metabolisme en beïnvloed ons liggaamsgewig, vetverspreiding, glukose-metabolisme en insulien-sensitiwiteit. Teen omtrent 40 jaar oud begin ons estrogeenvlak daal namate ons in die perimenopouse inbeweeg. Ons begin gewig aansit en maandstondes word ongereeld tot ons teen omtrent 50 die ware menopouse tref en alles ontplof: warmgloede, nagsweet, vaginale droogheid of jeukerigheid, verlore libido, gemoedskommelings, slaaploosheid, moegheid, konsentrasiegebrek en neerslagtigheid. En asof dit nie genoeg is nie,…

2 min.

HOMEOPATIE Kan dit help?

DIE menopouse het maar ’n vrotterige reputasie omdat dit heelwat onplesierige simptome kan veroorsaak. “Vroue krimp, verdor, verval en verskrompel die oomblik dat hulle nie meer kan voortplant nie – of liewer, dis wat baie farmaseutiese maatskappye ons wil wysmaak,” sê dr. Natalya Dinat, ’n Johannesburgse ginekoloog wat ook as ’n homeopaat opgelei is. Daar’s ’n mite dat die menopouse ’n vernederende siekte is en as sodanig hanteer moet word, sê Natalya. “Dit is nie so nie. Die menopouse maak deel uit van die natuurlike verloop van ons lewe.” Een van die konvensionele farmaseutiese behandelings van menopousesimptome is menopousale hormoonterapie (MHT), wat behels dat die natuurlike hormone wat ons lyf ophou vervaardig, met kunsmatige hormone vervang word. Die internasionale aanbeveling is egter dat dié middels net voorgeskryf word as ’n…

2 min.

‘SO HET EK DIT BELEEF ’

Ek is gewoonlik ’n baie geduldige mens, maar ek het soos ’n dier in ’n hok gevoel en is soms oorval deur geweldige prikkelbaarheid, woede en aggressie,” vertel Ester Brink (skuilnaam), ’n 50-jarige Pretoriase projekbestuurder en ma van twee. Sy was verbyster deur haar skielike gedragsverandering. “Ek het gedink die menopouse sou kinderspeletjies wees wat net my menstruasie beïnvloed. Ek was heeltemal onvoorbereid daarop.” Sy het haar huisdokter geraadpleeg en menopousale hormoonterapie (MHT) is voorgeskryf. Sy is ingelig dat haar simptome mettertyd sou verdwyn, maar dit het nie gebeur nie. “Ek was later wanhopig,” vertel sy. “Die warmgloede het in die winter begin en was so hewig dat ek ondanks die koue nie stewels of baadjies kon dra nie. “Ek het gesukkel om te slaap en gevoel of ek rondtol…

1 min.

MENO-MIDDELS Hoe dit werk

Homeopatiese middels word by die simptoom-prentjie van ’n pasiënt gepas en saamgestel om op geestelike, emosionele en fisieke vlak verligting te bring,” verduidelik die homeopaat dr. Erin du Plessis. “Die middel word spesifiek vir die individu saamgestel en meer as een middel word in kombinasies gebruik.” Die Johannesburgse homeopaat dr. Karon Willson noem die volgende homeopatiese middels: 1 Lachesis (berei van die gif van Lachesis muta, ’n Suid-Amerikaanse adder) help vir moegheid, swakheid, swaarmoedigheid, sweterige warmgloede, hartkloppings, brandende hoofpyne, ’n oënskynlik onverwante veluitslag, duiseligheid met suisende ore, en pyn aan die regterkant van die bors. 2 Sepia (berei van die vloeistof gevind in die inksak van die inkvis Sepia officinalis) help mense wat doelgerig en gedrewe is, maar uitgeput voel weens te veel hooi op hul vurk. Hulle is prikkelbaar,…

4 min.

‘Ek kies die NATUURLIKE PAD’

SY HET sake nog altyd op ’n homeopatiese, holistiese manier benad er, vertel die Kaapstadse entrepreneur Sarah Jane Gullick (56). “Ek gryp nie na antibiotika elke keer wanneer ek siek word nie; ek kies gewoonlik die meer natuurlike roete,” vertel dié gebore Brit, wat koördineerder is van die Wonderbag-projek, ’n onderneming wat vroue oor Afrika heen help om veilig op oop vure te kook met die hulp van ’n spesiaal ontwerpte sak. Soos baie ander vroue kan Sarah nie sê wanneer presies haar premenopouse begin het nie. “Ek was ’n ouer ma en my dogter is net voor my 40ste verjaardag gebore. Dit het seker begin toe sy so ses jaar oud was, en ek reken ek is nou daardeur; my kop is helderder en my lewe is aansienlik makliker.…

3 min.

TE oud, TE JONK

TOE die eerste warmgloed haar tref, was sy in ’n modewinkel – ironies genoeg op soek na moulose toppies vir die res van die warm somer. Maar Maryke Zeelie* van Centurion was toe net 37 – veel jonger as die ouderdom wanneer ’n mens eens aan die menopouse begin dink. Dit kon tog nie wees nie? Haar hare was pas korter gesny en sy kon die winkel se lugverkoeler deur haar mooi, nuwe kapsel voel blaas. En dit was net die begin. “My interne termostaat kon my lyf nie meer op sy eie afkoel nie. Wanneer dit warm buite was, was dit nóg warmer in my huis, my kantoor of ’n restaurant,” vertel sy. Saans sou sy die natgeswete lakens van haar lyf afgooi – en het soms kaal gaan…

1 min.

JOU POV-AKSIEPLAN

VRA MENOPOUSALE HORMOONTERAPIE “Vroue met POV se risiko vir veral osteoporose en versnelde hartsiektes is baie hoog, omdat hulle vir soveel langer ’n estrogeentekort het,” sê Marie. “Daarom moet hulle menopousale hormoonterapie (MHT) kry tot hulle die natuurlike menopouseouderdom bereik. “Dis die enigste medikasie wat werk vir simptome van POV en natuurlike menopouse.” Die behandeling behels ’n kombinasie van progesteroon en estrogeen. “Langtermyn-estrogeenbehandeling in vroue wat nie ’n histerektomie gehad het nie kan lei tot endometriële kanker; progesteroonbehandeling daarmee saam verminder dié risiko.” AS JY MA WIL WORD Daar is seldsame gevalle waar POV deur ’n virus veroorsaak is en ovulasie weer ná hormoonterapie herstel. Maar in die algemeen is swangerskap vir vroue met POV onmoontlik omdat hulle geen eiertjies of eiertjies van ’n goeie gehalte het nie. Gesels met…

3 min.

Mo enienou al PANIEKERIG RAAK NIE

‘My lyf het ’n vreemdeling geword en ek het nie meer geweet hoe om dit te troetel of versorg nie, wat nog te sê lief te hê– Liesl Schoeman (bo)’ HORMOONVERANDERINGE is nie vir bangbroeke nie. Behalwe dat die menopouse van ’n pot vol uitdagende simptome vergesel word – soos warmgloede, seer knieë, slapeloosheid, ’n brein soos ’n sif, ’n droë vagina en die beste van alles: onverklaarbare gewigstoename – kan dit ook jou angsvlak opjaag en daaglikse bekommernisse omskep in sweterige paniekaanvalle wat jou laat steier. HOEKOM? Dis ingewikkeld. Wetenskaplikes sê estrogeen het ’n beduidende uitwerking op jou brein se vermoë om jou gemoed te reguleer. ’n Verlaging van hierdie waardevolle hormoon veroorsaak ’n verlaging van ’n ensiem wat monoamienoksidase (MAO) genoem word. Dít ondergrawe weer die senu-oordragstof wat…

1 min.

KRY SO beheer OP JOU EIE

WORD AKTIEF Oefening is soos ’n towerpil wat jou gemoed lig en jou meer woema gee. EET ORDENTLIK Mark Sisson, ’n Amerikaanse gesondheidsblogger en skrywer van The Primal Blueprint, sê die beste dieet vir vroue in hul middeljare is “die klassieke paleo-dieet: maer vleis, vrugte, neute, groente, eiers, bessies en vis. Geen grane, peulplante, suiker, suiwel, aartappels of soutmiddels nie. Kry 40 persent van jou energie van vet, 30 persent van proteïen en 30 persent van koolhidrate.” Hy beveel groentee aan, asook groen blaargroente. En, sê hy, eerder te veel hoëvet en proteïen as te veel koolhidrate. PRAAT DAAROOR Vreemd genoeg word daar steeds nie oor die menopouse gepraat nie. Begin met jou vriendinne gesels, vertel jou lewensmaat hoe jy voel of sluit by ’n aanlynforum aan. DRINK MINDER Daardie…

2 min.

‘SO HET EK DIT BELEEF’

‘Ek het geleer om die simptome van ’n warmgloed te herken, maar om my nie emosioneel daaraan te verbind nie’ My liggaam het ’n vreemdeling geword en ek het nie geweet hoe om dit te troetel of te versorg nie, wat nog te sê lief te hê,” onthou Liesl. Hoewel die fisieke gevoel van oorverhitting ’n uitdaging was, was die emosionele implikasies vir haar selfs meer vreesaanjaend. “Die nagsweet was die ergste – met elke gloed het dit vir my gevoel ek tol buite beheer,” vertel sy. “Dit het my van my slaap beroof sodat ek uitgeput en emosioneel was. En ek het nooit skoon gevoel nie – dit was asof ’n permanente laag sweet aan my hele lyf gekleef het.” Liesl was desperaat om haar angstigheid te bestuur en…

4 min.

AS DIE slaap JOU BLY ONTWYK

AS DIE lewe druk, is daar niks beter as ’n goeie nagrus om jou te verkwik en moed te gee vir die nuwe dag nie. Maar juis wanneer die lastige simptome van die menopouse dreig om jou onder te kry, kan jy ook deur slaaploosheid geteister word. ’n Tekort aan die hormoon estrogeen is die hoofrede vir warmgloede wat jou snags laat sweet en jou slaappatroon versteur, sê dr. Tobie de Villiers, ’n ginekoloog by die Mediclinic Panorama in Kaapstad en ’n voormalige voorsitter van die Internasionale Menopousevereniging. “Menopousale hormoonterapie (MHT) kan dié simptome en jou nagrus meestal verbeter.” Hormone kan egter nie die skuld vir alle menopouse-slaapstoornisse kry nie, sê hy. Rust eloseben esindroom en slaapapnee is onder meer toestande wat in die postmenopouse voorkom, maar waarvoor hormoonbehandeling nie…

1 min.

OP DIE REGTE TYD

Moenie kort voor slaaptyd ’n groot maaltyd eet nie, want om kos te verteer verg energie, waarsku Janine. Eet deur die dag gebalanseerde etes en maak ontbyt jou grootste maaltyd. WAT OM TE EET • Kalkoen en hoender bevat die noodsaaklike aminosuur triptofaan. Die liggaam gebruik dit om melatonien te vervaardig wat jou aan die slaap help sus. • Ook eiers, kaas, rooivleis, salm en amandels verskaf triptofaan, sê Marié Bothma, ’n dieetkundige van Krugersdorp. • ’n Melk-en-piesang-kombinasie help volgens haar ook om jou lekker te laat slaap. WAT OM TE VERMY • Olierige kos • Sterk gegeurde kos tussen twee en drie uur voor slaaptyd • Oormatige alkoholgebruik • Koffie. Drink dit slegs soggens en voor 12:00 as jy met slaaploosheid sukkel, sê Janine. Dr. Trudy Smith, ’n ginekoloog…

5 min.

OM BETER TEKAN sien

TEEN hierdie tyd weet jy al jou oë voel soms asof jy deur ’n Kalaharistofstorm geloop het: vol krappende klippies en sand. En dís op ’n goeie dag. Soms is ’n mens se oë so droog en ligsensitief dat hulle branderig begin voel en dan, vreemd genoeg, ook begin traan. Daarby sien jy deesdae ál slegter, veral dinge wat reg onder jou neus plaasvind. As jy nog altyd kontaklense gedra het, kan jy hulle skielik nie meer verduur nie. En as jou sig nog altyd uitstekend was, is jy nou waarskynlik die trotse eienaar van ’n laai vol leesbrille. Welkom by die oorgangsjare! Benewens warmgloede, slapeloosheid, ’n wollerige brein en wilde gemoedskommelings kan jy nou ook uitsien na toenemende versiendheid en droëoogsiekte of dry eye disease (DED). Klink prettig, nè?…

7 min.

HOEVEEL DURF JY drink?

OF JY is perimenopousaal óf jy het amptelik jou “vis-wyf-jare” betree – en as dít nie reeds genoeg is om jou skreeuend oor die afgrond te stuur nie, wil jy jou sorge dalk net verdrink in een spritzer te veel of die soveelste glas wyn… Natuurlik is daar baie lieflike dinge aan oud word verbonde: Jy het ’n beter perspektief op die lewe, groter finansiële stabiliteit en ’n paar wonderlike ervarings en bereikte doelwitte meer as wat jy in jou 30’s gehad het. Maar een grimmige nadeel is dat jou liggaam alkohol eenvoudig nie meer so goed soos voorheen hanteer nie. En dis ’n bose kringloop. As jy reeds bekend is met ’n paar van die vreugdes van menopouse – onbeheerste huilbuie, warmgloede, gemoedskommelings, ’n papierdun vel, terneergedruktheid, dun, bros…

1 min.

ONS KENNERS

Prof. Lineo Matsela Prof. Lineo Matsela van die Sefako Makgatho-Universiteit vir Gesondheidswetenskappe is ’n ginekoloog en verloskundige. Sy is ’n lid van die Internasionale Menopouse- en die Suid-Afrikaanse Menopouse-vereniging. Dr. Irene Boeddinghaus As ’n spesialis in borssiektes is dr. Irene Boeddinghaus verbonde aan die Borssiekte-kliniek in Kaapstad. Sy stel belang in die hormonale bestuur van borskanker en is ’n lid van verskeie mediese verenigings, onder meer die SA Vereniging van Mediese Onkologie. Dr. Frances Fleming Dr. Frances Fleming het aan die Universiteit van die Witwatersrand gegradueer en praktiseer as huisdokter in Johannesburg. Sy het ’n spesiale belangstelling in voeding, menopouse-medikasie en algemene welsyn.…

3 min.

KIES jou KOS REG

DALK is jy een van daardie gelukkige vroue wat nog nooit haar kop hoef te gebreek het oor wat sy eet nie. Of dalk voer jy al van jongs af al ’n stryd teen die skaal. Hoe dit ook al sy, wanneer die menopouse die dag aanbreek, moet jy nog fyner op jou eetgewoontes let – en nie net omdat vroue dan geneig is om makliker gewig aan te sit nie. In dié lewensfase is dit belangriker as ooit om te sorg dat jy die regte kossoorte met die regte voedingswaarde inkry. “Gedurende die menopouse het jou lae estrogeenvlak ’n ál groter langtermyn-uitwerking en word die risiko groter vir kardiovaskulêre siektes en osteoporose,” waarsku Irene Labuschagne, ’n dieetkundige en die bestuurder van die Voedingsinligtingsentrum aan die Universiteit Stellenbosch (Nicus). ’n…

1 min.

AL DIE GEWIG

IN HUL 50’s kan baie vroue verwag om elke jaar sowat 0,7 kg gewig aan te sit. Maar waarom? Dié algemene gewigstoename het verskeie oorsake – van genetiese faktore tot ’n verandering in metabolisme, sê die Stellenbosse dieetkundige Irene Labuschagne. Veroudering en die oorgang tot die menopouse gaan dikwels gepaard met veranderinge in die verbranding van vetweefsel en glukose vir energie. Dit kan die liggaamsvet laat saampak en verhoog die gevaar van hartsiektes en ander gesondheidsprobleme, verduidelik Irene. Gewigstoename in die menopouse word ook dikwels verbind met ’n mens se veranderende estrogeenvlak en laer progestogeen. Of dit jou gewig sal laat aansit, hang af van jou genetiese profiel, leefstyl en die kos wat jy eet, sê Judith Johnson, ’n dieetkundige van Kaapstad. Ook insulienweerstandigheid kan meebring dat koolhidrate baie gou…

8 min.

’N MAKLIKE MAALTYDPLAN

CHANTEL WALKER van Imagine Dietitians op Stellenbosch is ’n geregistreerde dieetkundige. Sy het dié eetplan en meegaande resepte saamgestel en glo ’n mens kan tegelyk gesond en lekker eet. Die velde waarin sy veral belangstel is eetsteurnisse, dermgesondheid, chroniese siektes en vrouegesondheid. MAANDAG Groen smoothie • Meng saam in ’n voedselverwerker: ½ klein appel, ½ klein piesang, 1 k spinasie, ½ k geskilde komkommer, 1 klein houer (100 g) natuurlike jogurt, 1 t chiasaad, 1 skep (14 g) proteïenpoeier en gemmer na smaak (opsioneel) Omelet • 3 eieromelet met ’n vulsel van spinasie, tamatie, sampioene en uie • 1 sny laeGIbrood Geroosterde hoender • 2 hoenderboudjies, wortels en uie, alles saam gerooster • 1 k gestoomde groente, gegeur met knoffel, sout, peper en 1 t olyfolie • ½ k spinasie,…

3 min.

HOU JOU LYF soepel en sterk

DALK was jy nog altyd lief v ir oefen, of moontlik is jy een van diegene wat gereeld besluit om “volgende Maandag” fiks te begin word… Maar noudat die menopouse hier is, is dit belangriker as ooit dat jy jou tekkies nader trek en aan die oefen kom. In dié lewensfase pak die ekstra kilo’s makliker aan en word dit moeiliker om daarvan ontslae te raak. Gereelde oefening sal nie net help om jou gewig in toom te hou nie, maar ook om gesond te bly In die menopouse kan al die hormoonveranderinge jou risiko vir hartsiektes, hoë cholesterol, kanker, tipe 2-diabetes, osteoporose en Alzheimer se siekte verhoog, waarsku Deborah Savin-Curnier, ’n Kaapstadse persoonlike afrigter met ’n belangstelling in vrouegesondheid. As jy gereeld oefen en ’n gesonde leefstyl handhaaf, kan…

1 min.

ONS KENNER

Ons oefenprogram is saamgestel deur die persoonlike afrigter Deborah Savin-Curnier. Sy het in die 1990’s aërobiese, trap- en lig-gaamskondisione-ringslesse in Engeland begin aanbied, en in 2009 ’n universiteitsgraad in voedingswetenskap en oefening voltooi. Daarna het sy haar as ’n persoonlike afrigter bekwaam. Sy is onder meer gekwalifiseer om met oefening liggaamsbouprobleme te verbeter. Sy woon in Kaapstad en stel veral belang in die fiksheid en gesondheid van vroue in hul 40’s en ouer. “Ek glo beweging en oefening speel ’n rol in die bestuur van meno-pouse-simptome en die stres wat dit meebring,” sê Deborah. “Dit help om veroudering teen te werk sodat mense tot laat in hul lewe gesond kan leef.”…

1 min.

NOG VOORDELE VAN OEFEN IN DIE MIDDELJARE

• Jou metabolisme word stadiger wanneer jy die menopouse bereik. Dit kan veroorsaak dat meer vet om jou middel geberg word. Dit verhoog jou risiko vir hartsiektes, hoë cholesterol en tipe 2-diabetes. Doen kardiovaskulêre oefeninge om jou metabolisme te verhoog en pas terselfdertyd jou dieet aan om meer maagvet te verbrand en jou risiko vir dié siektes te verminder. • Namate jou spiere weens oefening sterker word, verhoog dit jou metabolisme. Dit beteken jy verbrand dan meer kalorieë met minder moeite en kan jou gewig makliker op koers hou. • Oefeninge wat jou balans verbeter – soos joga en pilates – verlaag die gevaar dat jy kan val. Omdat beendigtheid in die middeljare afneem en dit tot osteoporose kan lei, verhoog die gevaar dat jy ’n heup-, pols- of laerug-breuk…

3 min.

BEGIN BEWEEG

WARM OP! STAPSESSIE ’n Stapsessie van 5 tot 10 minute sal jou aan die beweeg kry, jou hartklop versnel en jou tyd gee om jou op jou oefensessie in te stel. Begin stadig en versnel geleidelik tot jy vinnig stap. Voeg ’n armswaai by. Hierdie oefensessie gaan jou lyf op verskillende vlakke laat beweeg - vorentoe en agtertoe (sagittale vlak), kant na kant (laterale vlak) en met rotasie (transversale vlak). Dit is dus ’n goeie idee om die bewegings hieronder by jou opwarming in te sluit. SYSTAP (laterale vlak) Sluit ’n systap by die stapsessie in. Lei verder die helfte van die tyd met jou linkerbeen en die ander helfte met jou regterbeen. ROTASIE (transversale vlak) Doen die rotasie-oefeninge aan die einde van jou stapsessie. Staan met jou voete parallel…

1 min.

BALANS & BOARM-SPIERE

Wissel die been waarop jy staan af en herhaal die oefening 6-10 keer aan elke kant. Namate jy vorder, kan jy elke keer langer balanseer. 1 EENBEENTJIEOEFENING OP ’N TRAP STAP 1 Staan voor ’n trappie met ’n hoogte van 15-25 cm (aërobiese trap, lae muur of drumpel). Trek jou kernspiere saam en hou jou rug regop. STAP 2 Plaas jou regtervoet op die trappie. STAP 3 Lig jou lyf op in ’n balanseerposisie met jou linkerbeen gelig, jou linkerknie 90 grade gebuig en jou linkerbobeen gelyk met die vloer. Bly 3 sekondes in dié posisie voor jy jou linkervoet weer op die vloer plaas en jou voete langs mekaar plaas. 2 BOARM-KRULLE STAP 1 Staan met jou voete parallel en skouerbreedte uitmekaar en jou knieë ontspanne. Hou ’n gewig…

1 min.

BALANS & SKOUERS

Wissel die leidende been af en herhaal die oefening 6-10 keer aan elke kant 1 KNIELOFENING MET ’N TRAP STAP1 Staan voor ’n trappie van 15-25 cm hoog (aërobiese trappie, lae muur, drumpel of onderpunt van trap). Trek jou kernspiere saam en hou jou rug regop. STAP 2 Plaas jou regtervoet op die trappie. STAP 3 Laat sak jou lyf stadig tot ’n 90 grade-hoek agter albei knieë vorm en jou regterbobeen gelyk met die vloer is. Bly 3 sekondes in dié posisie. STAP 4 Druk met jou regtervoet terug om na die staanposisie terug te keer. 2 SKOUEROPLIGOEFENING STAP 1 Staan met jou voete parallel en skouerbreedte uitmekaar en jou knieë ontspanne. Hou ’n gewig van 1-3 kg (handgewig, gewigoefenbal of staafgewigplaat) in elke hand vas met jou arms…

1 min.

1 KNIELOEFENING & SKAATSSPRONG

1 KNIEL-AFSAKOEFENING (lateraal en transversaal) STAP 1 Staan met jou voete parallel en effens wyer as skouerbreedte uitmekaar. STAP 2 Plaas jou linkervoet agter jou regtervoet terwyl jy albei knieë buig tot jou linkerknie net bo die vloer hang. Wanneer jy die onderpunt van die afsak bereik, moet jou voorste knie en jou voorste voet in lyn wees en jou heupe moet regdeur die beweging gelyk en loodreg bly. STAP 3 Druk teen jou regtervoet om na die beginposisie terug te keer. STAP 4 Herhaal aan die ander kant. Wissel die kante elke keer af en herhaal vir 30-60 sekondes. WENK Jou arms moet so beweeg dat dit jou help om jou balans te behou. SKAATSSPRONG (lateraal) STAP 1 Staan met jou voete weerskante van ’n oefenmat en jou arms…

1 min.

ROEI MET ’N WEERSTANDSBAND

STAP 1 Sit regop met jou bene voor jou uitgestrek en haak die weerstandsband om jou voete. Maak seker dat jy die band voel span. Trek die band met albei hande op terwyl jy met jou rug regop en jou arms vorentoe uitgestrek sit. STAP 2 Rol jou skouers agteroor en weg van jou ore af en trek jou kernspiere saam. Begin met jou handpalms na onder gedraai. Buig jou arms en trek jou hande terug tot hulle gelyk met jou ribbekas is terwyl jy jou handpalms na binne draai en jou elmboë agtertoe laat wys. Behou die posisie. STAP 3 Laat stadig los sodat die band terugbeweeg, jou arms weer gestrek is en jou handpalms ondertoe wys. Werk met ’n weerstandsvlak wat jou toelaat om 12-20 herhalings te doen.…

6 min.

Oud is nog LANK NIE KOUD

AS JY al ’n ruk lank in ’n verhouding is, is die seks waarskynlik nie meer wat dit voorheen was nie. Jy onthou dalk hoe spontaan en gereeld dit gebeur het, pleks van die voorspelbare een keer per maand soos nou. En dan is jou kop dalk meer by jou doenlysie vir môre en wat hy van jou minder ferm borste dink as by hoe goed dit voel om intiem te verkeer met die mens wat jy liefhet. Jy kan nie blameer word as jy glo die beste seks is iets van die verlede nie. Maar wat is die oplossing? Moet jy ’n paar slaapkamerkunsies aanleer, jou lyf in meer vleiende posisies drapeer of maar aanvaar dat ’n langtermynverhouding altyd met ’n lae libido gepaardgaan? Glad nie, sê dr. Marty…

1 min.

WAT IS SEKSUELE INTELLIGENSIE?

Dis die kombinasie van inligting, emosionele vaardighede en liggaamsbewustheid wat ’n mens vir bevredigende seks nodig het, sê Marty. Dis wat ons help om die hormoongedrewe seks van ons jong dae vaarwel te roep en volwasse seks te omarm met al die geestelike en fisieke bagasie, uitdagings en teleurstellings wat dit insluit. Marty glo seksuele intelligensie is die vermoë om begeerte te skep en te handhaaf in ’n situasie wat nie volkome ideaal óf gemaklik is nie. Daarby behels dit dat jy by jou veranderende liggaam aanpas en nuuskierig en oopkop is oor die betekenis van plesier, nabyheid en bevrediging. “Dis die vermoë om aan te pas wanneer dinge anders verloop as wat jy verwag het,” sê Marty.…

9 min.

DIE VLAM STEEK WEER aan die brand

VRA enige vrou of sy al ooit stilletjies na haar lewensmaat gekyk het terwyl hy, hand in die biltongbak, deur die TV-sportkanale klik – en dan gewonder het: “Wat op dees aarde máák ek by jou?” Sy sal waarskynlik haar oë rol en gelate antwoord: “Natuurlik het ek.” Dis omdat ons almal al daar was; dis nou dié van ons wat in die wildernis van moderne langtermyn-liefde ronddwaal. Een dag, ná baie jare van samesyn, word ons skielik wakker in ’n verwarde niemandsland waarin dit voel of ons baie min met ons maat gemeen het en nie eens weet of ons baie van hom hou nie. Die idee van seks is dan natuurlik omtrent so eroties soos ’n tweedehandse sandaal. Ons voel vervreem en het geen plan waarmee ons die…

3 min.

Raad VIR JOU MAAT

MENEER, voel dit deesdae vir jou of jou vrou oornag in ’n ander mens verander het? Wonder jy waar die maat is wat jy al jare lank ken? Skielik is sy oorsensitief, tranerig en dikwels geïrriteerd. Sy slaap sleg en kry kort-kort warm. Sy worstel met gevoelens en gedagtes waarvan jy min verstaan, en jy weet sowaar nie aldag wát om vir haar te sê nie. Dis die menopouse, vertel sy jou. Jy probeer simpatiek wees en meegevoel wys, maar dan sê jy iets wat haar sommer vies maak of weer laat huil. Dit laat jou deurmekaar, bekommerd en soms selfs terneergedruk voel. Om te sien hoe jou vrou met die simptome en gevoelens van die menopouse spartel, kan moeilik en verwarrend wees, bevestig dr. Elmari Mulder Craig, ’n seksuoloog…

1 min.

WAT JY KAN VERWAG

SLAPELOSE NAGTE Jy word dalk snags wakker en die plek langs jou is leeg; of sy rol heelnag rond… Ja, jou vrou sukkel nou om snags te slaap en sy kan dit nie verhelp nie. Maak so: Probeer saam met haar ’n gesonde slaaptydroetine kweek. Drink saans ’n koppie rooibostee, speel rustige musiek en skakel die TV, tablet en selfone af ’n uur voor julle gaan slaap. Kweek ook saam met haar ’n gesonder algemene lewenstyl – as julle gesond eet, gereeld oefen en min alkohol drink, sal dit jou vrou (en dalk ook vir jou) help om beter te slaap. DAARDIE GLOEDE Sy kry kort-kort warm en die sweet tap haar soms af, al wil jy eintlik ’n trui nadertrek. Dis doodnormaal en ’n simptoom van hormone wat haar…

1 min.

WAT VAN seks?

Terwyl party vroue se libido in die menopouse ’n hupstoot kry, kwyn ander s’n weer, sê dr. Elna Rudolph, ’n dokter en seksuoloog van Johannesburg Weens die hormoonveranderinge in die liggaam kan party vroue seks nou ook pynlik vind. In sulke gevalle kan hormoonterapie help. Ander vroue se seksdrif neem af omdat hulle minder aantreklik of begeerlik voel en ’n ruk lank nie gemaklik in hul eie vel voel nie. Moenie druk op jou vrou plaas of haar verwyt omdat sy dalk selde lus het nie. Maar moet ook nie seks afskryf as iets van die verlede nie. Maak eerder werk van die emosionele band tussen julle, sê Elmari. Dit sal jou vrou wys jy is lief vir haar en aanvaar haar nes sy is. Dit sal haar ook help…

4 min.

EN WAT VAN jou MAN?

BAIE middeljarige mans aanvaar dit maar gelate as hul lot: die boepie, die gesukkel om te slaap, die gebrek aan woema om met hul kinders of kleinkinders te speel. Tussen die lakens gebeur daar ook ál minder, en kyk hulle in die spieël, herken hulle skaars die arme ou met die pap spiere en hangskouers. Dis mos maar alles deel van ‘‘oud word’’, of hoe? Minder testosteroon in jou lyf kan meestal die skuld kry vir hierdie simptome, wat verklap dat die jare genadeloos aanstap. Maar sommige mans ervaar dit erger as ander – en soms ruk die sogenaamde “manlike menopouse” heeltemal handuit. Daar is ’n naam vir hierdie toestand: die andropouse, oftewel ouderdomsverwante testosteroontekortsin-droom (TTS). Vir middeljarige mans wie se dalende testosteroonvlak amok maak, kan hormoonterapie verligting bring. Dit…

1 min.

HOE OM JOU MAN te help

Mans met testosteroontekortsindroom se selfvertroue en selfbeeld kan so daaronder ly dat hulle alle seksuele kontak begin vermy, sê die Pretoriase andropouse-spesialis prof. Riana Bornman. Dis daarom dikwels die lewensmaat van so ’n man wat hom aanpor om dokter toe te gaan. Maar jy moet uiters sensitief te werk gaan, maan Riana. “Moenie sê: ‘Jy word oud' of 'jy’s nie meer wat jy was nie.’ ” Dr. Elmari Mulder Craig, ’n seksuoloog en verhoudingskenner van Pretoria, stel voor dat jy liewer iets sê soos: “Ek het iewers gelees hierdie kan die simptome van ’n lae testosteroonvlak wees. Jy het nie meer soveel energie om dinge te doen nie. Kom ons laat na jou testosteroonvlak kyk.”…

4 min.

’N Tyd OM WAAR TE NEEM

DIT bekruip jou suutjies en oorrompel jou soos ’n dief in die nag. So beskryf die aktrise en draaiboekskrywer Henriëtta Gryffenberg (56) die menopouse. Eers begin jy sleg slaap en dan skrik jy die volgende oggend wakker en jy’s sopnat gesweet. “Dis juis die ding met dié lewensfase,” sê sy. “Jy kom dit nie agter nie, want dis ’n stadige proses.” Toe die premenopouse haar tref, het sy soms gesit en wonder wat met haar aangaan en hoekom sy skielik so kort van draad is, maar nooit besef wat besig is om met haar lyf te gebeur nie En toe sy in ’n stadium baie hard en onder druk moes werk, het die warmgloede haar beetgekry, vertel die aktrise wat in die 1990’s naam gemaak het as die feeks Karen…

6 min.

EK IS 60 MET ’N HEEL nuwe LEWE!

‘Die menopouse kan jou leegsuig en uitspoeg, maar as jy eers vertroue in jouself het, kan jy vorentoe beur en selfs sterker as voorheen word’ NOU die dag het een van my tweelingdogters, Tabitha, ’n foto van my op ’n reklamebord in ’n Londense moltreinstasie getwiet. Daarby het sy geskryf: “Ek is sprakeloos en so trots op my ma, die model.” Ek was oorweldig. As ouers is ons altyd trots op ons kinders. Maar om die omgekeerde te ervaar, is ongelooflik. My dogters is so opgewonde om my onthalwe – en so ondersteunend van wat ek bereik het. Dis ’n heerlike gevoel. MY VORIGE LEWE Ek was definitief nie altyd ’n model nie. As enkelma van ’n jong tweeling het ek van die huis af begin werk sodat ek tegelyk…

1 min.

NICOLA SE Wenke

1 Die meeste vroue in hul 50’s en 60’s wil sjiek lyk sonder om te jonk aan te trek. Vind ’n bekende wat jy bewonder en kyk hoe hulle uitrustings saamstel. Hou hulle dop en boots hul klerestyl na. ’n Voorbeeld: Die oudmodel Jerry Hall is so lank soos ek en het lang bene. Sy is op 60 getroud in ’n lang, wit baadjie en vlootblou romp wat fantasties gelyk het. Ek weet presies hoekom sy dit gekies het: As jy ’n lang lyf en lang bene het, sit jou middellyf net te hoog – en ’n baadjie trek dit af. 2 Fokus op die deel van jou lyf waarvan jy hou. ’n Vriendin van my het ’n pragtige gesig en vlekkelose vel, maar sy kruip agter groot, swart sakkerige…

6 min.

Vi raltyd SUPER-STYLVOL

‘Ek hou van die gevoel van linne teen my vel, en dit kan stylvol of ontspanne lyk’ CARIEN VAN DER WESTHUIZEN (62) Ma van TVaanbieder Minki van der Westhuizen WAAROM IS DIT BELANGRIK OM NA JOU VOORKOMS OM TE SIEN? ’n Mens is so oud soos jy voel. Hoe beter jy jou voorkoms oppas, hoe beter gaan jy oor jouself voel. Ons is na God se beeld geskape en daarom is dit so belangrik om op jou beste te lyk, ook vir jou man en kinders. CARIEN SE styl Beskryf jou styl. Ek hou van ’n gemaklike styl soos jeans, tekkies en 'n bloes. Ek is afgetree en sien my kleinkinders gereeld, dus pas dit my leefstyl. Gunsteling-item in jou klerekas? 'n Mooi wit linnehemp. Ek hou van die gevoel…

8 min.

STRYK PLAT DAAI PLOOIE

DIS gewoonlik hier teen die middeljare dat ’n mens een oggend in die spieël kyk en wonder of jy dalk kundige hulp moet gaan soek om plekkies uit te stryk, op te lig, weg te sny en op te pof. Maar wat is die ideale ouderdom om met kosmetiese behandeling te begin? Baie vroue begin al in hul 30’s, sê dr. Clare Neser, ’n Kaapstadse plastiese chirurg wat in kosmetiese en rekonstruktiewe snykunde spesialiseer. “Die meeste van my pasiënte is egter in hul 40’s en 50’s.” Velveroudering word in ’n groot mate deur oorerwing en beenstruktuur bepaal, sê Clare. “As ons ouer word, vervaardig ons minder kollageen en word ons vel minder elasties. Dit word ook droër en ons verloor vetweefsel, wat die volume van ons gesig verminder en dit…

1 min.

KRY EERS DIE MAKLIKSTE REG

’N GOEIE BEVOGTIGER “Dit hoef nie die duurste een te wees nie, maar dit moenie jou porieë verstop en puisies veroorsaak nie,” sê dr. Clare Neser. As jy nie seker is watter produk om te gebruik nie, kan jy raad by ’n velterapeut of dermatoloog vra. SONBRIL Een van die grootste oorsake van fyn plooitjies op ons gesig is dat ons frons. ’n Sonbril met donker glase kan help dat jy in die buitelug minder frons en verdere plooie help voorkom. SONSKERM Ons weet jy het dit al ’n honderd keer gehoor, maar moenie die huis sonder sonroom verlaat nie, of die son nou skyn en of dit reën. “Sonskerm kan pigmentasie voorkom, asook daardie leeragtige, sakkerige vel wat sonaanbidders mettertyd kry,” sê dr. Cara Duminy. Sy sê vroue met…

5 min.

GRYSER, MAAR OOK wyser

DIT het begin toe sy snags papnat gesweet wakker geskrik het. Eers het die veteraanaktrise haar nie juis daaraan gesteur nie. Maar toe Denise Newman se geliefdes vir haar sê dat sy uit die bloute buierig optree, het sy geweet dáárdie fase het vir haar ook uiteindelik aangebreek. Sy was voorbereid op wat haar voorland kon wees, want die meeste van haar vriendinne was toe reeds in hul menopouse. Sy het gehoor van die slapelose nagte, die golwe warmgloede, die vergeetagtigheid, wisselvallige emosies en ander onaangename simptome van dié verwarrende tyd. Toe haar gesin vir haar verduidelik sy word onnodig kwaai en wil oor alles baklei, het sy besef iets skort. “Hulle het uitgewys ek kommunikeer nie meer nie, maar sou eerder kritiseer en dinge raaksien wat verkeerd is,” onthou…

5 min.

FIKS, vrolik EN VYFTIG

SY WORD elke dag met haar ouderdom “gekonfronteer”, want dis maar moeilik om met die bewyse te stry as jy sonder ’n kriesel grimering by die werk opdaag en voor ’n spieël moet gaan sit om opgedollie te word… Maar die aktrise Deirdre Wolhuter (54), bekend vir haar rol as die matriarg Mariaan Welman in 7de Laan, is nie in die minste gepla nie. Deirdre se groot blou oë blink ondeund wanneer sy laggend vertel dat sy in haar jonger dae dikwels oor haar ouderdom gejok het. “Ek het my altyd as 11 jaar ouer voorgestel, want dan is mense eerlik wanneer hulle vir jou sê: ‘Sjoe, maar jy lyk goed!’” Dít doen sy nie meer nie. “Almal weet in elk geval nou hoe oud ek is,” skerts sy. “Ek…

5 min.

HIÉRDIE ‘TANNIE’ sit nie IN DIE HOEK

EK WAS 52 toe ek een oggend opstaan en sien ek het oornag ’n ou vrou geword en lelik daarby. In die wegdraai van die spieël was daar ’n geringe kraakgeluid in my linkerheup, maar ek kon my dit verbeel het. Die lakmoestoets vir gekroktheid het ’n skrale halfuur later aangebreek toe ek die voordeur agter my toetrek om die seuns by hul skole te gaan aflaai voor ek werk toe ry. Die trappies waaroor ek die vorige oggend nog soos Saartjie Bauman gespring het om net vlugtig grond te vat, het skielik dreigend voor my gelê. Ek het een voet voor die ander gesit en vir die eerste keer in my lewe trappe een-een aangepak. Ek was ’n geknakte riet en dis die menopouse wat die knakwerk gedoen het.…

1 min.

OOR VRIENDSKAP

Eendag ontmoet ek Malikah Connelly in ’n skoenwinkel waar ons albei sit en wag dat ons vriendinne klaar sandale aanpas. Ons gesels dik stukke oor boeke en reis asof ons mekaar al jare ken. Sy vertel my ’n stuk oor vriendskap. Sy sê jy klim op ’n trein en ’n paar mense klim saam met jou op. Julle ry lekker saam en toe die trein by ’n stasie stop, klim daar iemand op en ’n paar klim af. So ry julle en langs die pad klim daar dalk iemand op en iemand klim dalk af. Net ’n paar ry heelpad saam, maar die korter ritte saam met die ander is net so lekker. Dis hoe vriendskap werk, sê Malikah. “Jy wat nie weer wil manvat nie, het jy vriende?” vra…

2 min.

HOU AAN skop TOT JY OMDOP

Hier is pêrels van wysheid, maar jy hoef jou nie daaraan te steur nie (sien “kuddedier” verder aan). • Skop teen die glasplafon. So onlangs as Oktober 2019 het Melinda Gates ’n ronde $1 miljard (meer as R16 miljard) geskenk vir navorsing oor geslagsongelykheid. Moet dit nie aanvaar as jy nie daardie verhoging of bevordering kry wat jy verdien nie. • Skop teen ageism. Daar was ’n stadium dat ek in ’n oopplankantoor gewerk het. Soggens wanneer ek ingestap het, het ’n kollega dit goedgedink om van die ander kant van die vertrek te roep: “Waarom is jy laat? Het die ouetehuis se bussie ’n pap wiel gehad?” Ek het daarop staatgemaak dat daar iemand sal wees wat dieselfde met haar doen wanneer sy my ouderdom bereik, maar nou is…

2 min.

KRY HIER NOG RAAD

WEBTUISTES OM TE BESOEK • Die Suid-Afrikaanse Menopouse-vereniging (SAMS) is ’n organisasie sonder winsbejag en het verskeie skakels na inligting, artikels, terme en vrae wat gereeld gevra word. Gaan na menopause.co.za. • Die SA Depressie- en angsgroep (Sadag) het waardevolle inligting as jy effens terneergedruk voel en sal jou bystaan en help uitpluis of dit normale menopouse-simptome is en of jy dalk ander hulp nodig het. Bel Sadag vir berading by 0800-21-22-23, 0800-70-80-90 of 0800-456-789 of gaan na sadag.org. • Sluit aan by die Facebookgroep Menopause Support South Africa. Nikki Dickson van Kaapstad het die groep twee jaar gelede begin toe sy self antwoorde en raad gesoek het. Dis ’n platform waar vroue vrae kan vra, mekaar raad kan gee, stoom kan afblaas en stories kan deel. • Gaan na…

Click stars to rate

Please select a rating for the review.

Please enter title for the review.

Please enter content for the review.

Please enter order number.

Please enter your first name and last name.

Only letters allowed for first name and last name.

Please enter your email.

Upload photo

Cancel Submit

Processing...

Thank you for your feedback! Your review has been submitted and will be published soon.

Be the first to ask a question about this product

Please enter content for the question.

Please enter at least 10 characters.

Your question can not be more than 150 characters.

Submit Processing...

Thank you for your question! Your question has been submitted and will be published soon.

Answer this question

Please enter content for the answer.

Submit Cancel Processing...

Thank you for your answer! Your answer has been submitted and will be published soon.

Huisgenoot: Vuurwarm Magazine (Digital)

In This Issue

Description

Details

Reviews

About Huisgenoot: Vuurwarm

Customers Also Viewed

Review this product

Be the first to ask a question about this product

Answer this question